Stres w pracy jako ryzyko zawodowe – co musisz wiedzieć?
Wielu pracowników traktuje stres jako nieodłączny element życia zawodowego. „Taka praca” – mówimy, bagatelizując objawy. Tymczasem długotrwały stres to nie tylko dyskomfort psychiczny, ale realne zagrożenie dla zdrowia i życia, które w świetle przepisów BHP należy traktować jako ryzyko zawodowe.
Kiedy stres przestaje być motywatorem, a staje się przyczyną wypadków lub chorób? Czy za uszczerbek na zdrowiu spowodowany stresem należy się odszkodowanie? Wyjaśniamy.
Czy stres jest ryzykiem zawodowym?
Zgodnie z przepisami prawa pracy, pracodawca ma obowiązek chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Dotyczy to nie tylko zagrożeń fizycznych (np. hałas, maszyny), ale również czynników psychospołecznych.
Ważne: Stres związany z pracą definiuje się jako reakcję pracowników, gdy stawiane im wymagania przekraczają ich wiedzę i zdolności radzenia sobie z nimi.
Pracodawca jest zobowiązany uwzględnić stres w Ocenie Ryzyka Zawodowego. Jeśli tego nie robi lub ignoruje sygnały o przeciążeniu pracowników (np. mobbing, nierealne terminy, agresywni klienci), może ponosić odpowiedzialność prawną za skutki zdrowotne, jakie wystąpią u podwładnych.
Skutki zdrowotne a wypadek przy pracy
Stres sam w sobie jest procesem, ale jego skutki mogą być nagłe i drastyczne. W orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że nadmierny stres może być uznany za przyczynę zewnętrzną wypadku przy pracy.
Mówimy o takiej sytuacji, gdy na skutek silnego wzburzenia psychicznego (np. awantura z przełożonym, nagłe i niespodziewane zdarzenie w pracy) dochodzi do:
• Zawału serca,
• Udaru mózgu,
• Wylewu,
• Innego nagłego pogorszenia stanu zdrowia skutkującego śmiercią lub uszczerbkiem na zdrowiu.
Aby zdarzenie zostało uznane za wypadek przy pracy, musi wystąpić związek przyczynowo-skutkowy między pracą (stresorem) a urazem.
Obowiązki pracodawcy w walce ze stresem
Pracodawca nie może umywać rąk. Do jego podstawowych obowiązków w zakresie prewencji stresu należy:
1. Organizowanie pracy w sposób zmniejszający uciążliwość (np. przerwy, odpowiednie zasoby).
2. Przeciwdziałanie mobbingowi i dyskryminacji – wdrożenie jasnych procedur anty-mobbingowych.
3. Dostosowanie stanowisk do możliwości psychofizycznych pracowników.
Jeśli pracodawca zaniedbuje te kwestie, a pracownik dozna rozstroju zdrowia (np. depresja, nerwica, zespół stresu pourazowego), otwiera to drogę do roszczeń cywilnych.
Czy należy się odszkodowanie za stres?
Uzyskanie odszkodowania za sam „stres” jest trudne, ale uzyskanie go za skutki stresu jest jak najbardziej możliwe. Oto ścieżki, z których mogą korzystać poszkodowani:
- Odszkodowanie z ZUS (Wypadek przy pracy)
Jeśli silny stres doprowadził do nagłego zdarzenia medycznego (np. zawał w pracy), które zostało uznane za wypadek przy pracy, przysługuje Ci jednorazowe odszkodowanie z ZUS za stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu. - Zadośćuczynienie za mobbing
Jeśli źródłem stresu jest nękanie, zastraszanie lub poniżanie przez przełożonego (lub współpracowników, przy bierności szefa), pracownik może dochodzić zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na drodze sądowej (Kodeks Pracy art. 94§ 3). Wymaga to jednak solidnego materiału dowodowego. - Odpowiedzialność cywilna pracodawcy
Jeśli warunki pracy doprowadziły do rozstroju zdrowia (np. ciężkiej depresji uniemożliwiającej pracę), a nie jest to wypadek przy pracy, można pozwać pracodawcę na zasadach ogólnych Kodeksu Cywilnego, wykazując jego winę i zaniedbania w zakresie BHP.
Jak udowodnić winę pracodawcy?
Sprawy związane ze stresem są skomplikowane dowodowo. Jeśli czujesz, że praca niszczy Twoje zdrowie:
• Gromadź dokumentację medyczną (wizyty u psychiatry, kardiologa, psychologa).
• Zgłaszaj problemy oficjalną drogą mailową lub pismami do przełożonych.
• Szukaj świadków zdarzeń stresogennych.
Pamiętaj: Twoje zdrowie jest najważniejsze. Jeśli stres w pracy doprowadził Cię do choroby lub wypadku, nie jesteś bezbronny. Prawo stoi po stronie pracownika, któremu nie zapewniono bezpiecznych warunków pracy.
Czy potrzebujesz pomocy w uzyskaniu odszkodowania?
Jeśli doznałeś zawału, udaru lub innego uszczerbku na zdrowiu w wyniku stresu w pracy, skontaktuj się z nami. Pomożemy Ci ocenić, czy Twoje zdarzenie kwalifikuje się jako wypadek przy pracy i zawalczymy o należne Ci świadczenia.
Dodaj komentarz